فوبیا دقیقا به چه معناست؟
افراد مبتلا به فوبیا به طور مداوم از شئ یا موقعیتی که نسبت به آن هراس دارند، دوری می‌جویند یا با ترس و اضطراب شدید آن را تحمل می‌کنند. در حقیقت فوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که انواع شایع و خاص دارد. در این دسته‌بندی هر نوع فوبیا مربوط به اشیا یا موقعیت ویژه‌ای می‌شود که می‌تواند افراد مختلفی را در نقاط مختلف دنیا با هراسی مشابه درگیر کند.
دلایل به وجود آمدن فوبیا را بشناسید
عوامل ژنتیکی و محیطی مختلفی در ابتلا به فوبیا نقش دارند. کودکانی که یکی از بستگان نزدیکشان مبتلا به اختلال اضطرابی باشد، در معرض خطر ابتلا به فوبیا قرار می‌گیرند. اتفاقات ناراحت‌کننده مانند غرق‌شدگی نیز می‌تواند با ابتلا به فوبیا همراه باشد. حضور در فضاهای محصور و ارتفاعات زیاد با تجربه‌ای ناخوشایند، گازگرفتگی توسط حیوانات و نیش حشرات نیز از دیگر عوامل به وجود آمدن فوبیا به شمار می‌روند.
افرادی که تحت درمان‌های پزشکی هستند یا مشکلات سلامتی گریبانگیرشان شده نیز اغلب به هراس و فوبیا مبتلا می‌شوند. ابتلا به این مشکل اضطرابی در افرادی که دچار آسیب‌ها و ضربه‌های مغزی شده‌اند نیز شایع است. مصرف مواد مخدر و افسردگی نیز از دیگر عواملی هستند که می‌توانند با فوبیا در ارتباط باشند.
به‌طورکلی افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد اضطراب هستند، در معرض بیشتری از خطر ابتلا به فوبیا قرار دارند. همچنین گفته می‌شود سن، وضعیت اقتصادی اجتماعی و جنسیت از عوامل پرخطر برای برخی از انواع فوبیا به شمار می‌روند. به عنوان مثال زنان بیشتر به فوبیای حیوانات و کودکان یا افراد دارای سطح ضعیف اجتماعی و اقتصادی بیشتر به فوبیای اجتماعی مبتلا می‌شوند. مردان نیز اکثر افراد مبتلا به فوبیای دندانپزشک و پزشک را تشکیل می‌دهند.
انواع فوبیا
فوبیا در شکل و اندازه‌های گوناگونی وجود دارد و از آنجایی‌که تعداد اشیا و موقعیت‌های مختلف در زندگی بی‌شمار است، لیست فوبیاهای خاص هم شامل تعداد بسیاری می‌شود. بر اساس کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ایالات متحده، فوبیاهای خاص در پنج گروه اصلی قرار می‌گیرند:
- ترس‌های مربوط به حیوانات (عنکبوت، سگ، حشرات)
- ترس‌های مربوط به محیط طبیعی (ارتفاع، رعد و برق، تاریکی)
- ترس‌های مربوط به خون، جراحت و آسیب یا مشکلات پزشکی (تزریق، شکستگی استخوان، افتادن)
- ترس‌های مربوط به موقعیت‌های خاص (پرواز، سوار آسانسور شد ، رانندگی)
- سایر موارد (خفگی، صدای بلند، غرق شدن)
شایع‌ترین علائم فوبیا، حمله پانیک است که می‌تواند زندگی را مختل کند و موجب ناتوانی فرد شود. ویژگی‌های حمله پانیک عبارتند از:
- افزایش ضربان یا تپش قلب
- تنگی نفس
- مشکل تکلم یا ناتوانی در صحبت کردن
- خشکی دهان
- ناراحتی معده و گوارش
- حالت تهوع
- فشار خون بالا
- لرزش بدن
- درد یا گرفتگی قفسه سینه
- احساس خفگی
- سرگیجه یا احساس سبکی سر
- تعریق زیاد
- احساس مرگ قریب الوقوع
البته فردی که به فوبیا مبتلا باشد، لزوما نباید دچار حمله پنیک شود تا بتوان فوبیای او را تشخیص داد. ولی اگر کسی دچار حمله پنیک شد، وجود مشکل در او شایع‌تر خواهد بود. از طرفی‌دیگر برای آنکه بتوان تست فوبیا را جهت تشخیص آن انجام داد، می‌توان از همین علائم حمله پنیک کمک گرفت. اگر در زمان رویارویی با جسم یا موقعیتی خاص، احساس ناخوشایند و همراه با علائم ذکر شده پیدا کردید، به فوبیا مبتلا هستید.
www.clinic-samar.com
