طرحواره یا اسکیما در روانشناسی به چه معناست؟
فرض کنید که از کودکی یک عینک قرمز به چشم‌های دوخته شده باشد. در این صورت هر چقدر که به شما بگویند که همه چیز قرمز نیست برای شما قابل قبول نیست. طرحواره‌ها مثل این عینک هستند، هر کسی بسته به این که در چه خانواده‌ای به دنیا آمده، والدینش چطور بوده‌اند چه خلق و خویی داشته … طرحواره مانند عینک بر روی مغزش نصب شده و همه چیز را از دریچه ی آن طرحواره می‌بیند. در این مقاله می‌خواهیم با طرحواره یا عینک استحقاق آشنا شویم
طرحواره استحقاق چیست؟
چرا بعضی از افراد همیشه حق به جانب هستند و می‌خواهند حرف، حرف خودشان باشد؟ چرا بعضی از افراد بسیار خودشیفته هستند؟ چرا بعضی ها اصلا دیگران را در نظر نمی‌گیرند و فقط خودشان را می‌بینند؟ شاید این افراد گرفتار «طرحواره استحقاق یا همان طرحواره خودشیفتگی» باشند
کسانی که به تله زندگی استحقاق گرفتار شده باشند به این اعتقاد دارند که از تمامی افراد برتر هستند و حق ویژه ای برای خود قائل هستند
این افراد تعهد خاصی نسبت به رعایت کردن اصول روابط اجتماعی و متقابل خود ندارند
انتظار دارند دیگران همه درخواست های آنان را بدون در نظر گرفتن اینکه چقدر برای آنان هزینه بر است انجام دهند
چنین افرادی برای آنکه بتوانند قدرت نمایی کنند به طور افراطی به دنبال برتری جویی هستند و از کاربرد کلماتی مانند موفق ترین، با استعداد ترین، قدرت مند ترین و ثروتمندترین لذت می برند
به طور کلی این افراد احساس می کنند از دیگران برتر و نخبه هستند
در نتیجه این حق را به خود می دهند که از امتیازاتی برخوردار باشند. از طرف دیگر این افراد به واسطه همین احساس برتری، اصل احترام متقابل در روابط اجتماعی را رعایت نمی کنند و همواره سعی در کنترل رفتار دیگران به نفع خود دارند
این افراد در فعالیت های خود خواهانه درگیر می شوند و بیشتر تمایل به انجام کارهایی دارند که فشار کاری زیادی را برای دیگران به همراه دارد
کسانی که در تله زندگی استحقاق گرفتار شده اند، دارای رفتارهایی مانند قدرت طلبی افراطی، رقابت جویی بالا، سلطه گری بیش از حد، لحن بیان پرخاشگرانه و نامناسب هستند
جملات شایعی که از زبان کسانی که طرحواره استحقاق یا خودشیفتگی دارند می‌شنویم
شخص مورد نظرم پیدا نشد
کسی که لایق من باشد پیدا نشد، هرکسی لیاقت بودن با من را ندارد
من با هر کسی وارد رابطه نمی‌شوم
نقش فرد خودشیفته در یک رابطه عاطفی
فرد خود شیفته در یک رابطه عاطفی به دلیل درخواست مداوم توجه، تمجید و تحسین در نهایت فرد مقابل را خسته می کند. فرد خودشیفته مانند فرد دارای طرحواره بدرفتاری و بی اعتمادی بسیار شکننده و عطش سیری ناپذیری نسبت به دریافت تحسین و تمجید از خود نشان می دهد. او در رابطه عاطفی همانند یک کودک رفتار می کند و دارای عزت نفس پایینی است. اگر وارد رابطه ای با یک فرد خودشیفته شده اید و یا می خواهید که با همچین فردی وارد رابطه شوید، شما هم باید ۳ موضوع مهم را در نظر بگیرید.
از دریچه حسادت او به جهان نگاه کنید. یکی از ویژگی های بارز این افراد، این است که اگر فردی انتقادی کند به او برچسب حسادت می زند. محبوب شما، نسبت به دیگران و حتی به شما حسادت می کند
حد و مرزهایی را برای رفتارهای پرخاشگرانه و تحقیرکننده اش تعیین کنید. برخی از برخوردهای منفی که از سمت دیگران دریافت می کند، به فرد خودشیفته احساس حقارت را منتقل کرده باعث رفتارهای پرخاشگرانه در این فرد می گردد
از ویژگی های محبوب خودشیفته خود تعریف کنید. با او همدلی کنید و حس همدلی را با دادن پاداش های کلامی و غیر کلامی تقویت کنید. در مورد افراد خودشیفته بهتر است بدانید که این افراد راه طولانی برای درمان دارند. بهترین مسیر این است که ابتدا خودتان به روان درمانی روی بیاورید. بعد از اینکه به روان درمان مراجعه کردید، اکنون می توانید به بهانه کمک به شما در برخی جلسات درمان حضور یابد
منابع:کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید. جفری یانگ و ژانت گل وسکو
http://clinic-samar.com/contact-us-2/
