جذابیت طرحواره ای چیه؟
وقتی افکار و احساسات طرحواره ای باعث بشن توی ارتباطات ما احساسی عمل کنیم و کسانی برامون جذاب و خواستنی بشن که بهمون آسیب می زنن و نیازهای روانی ای که ما توی ارتباط داریم رو ناکام می گذارن، ما توی تله جذابیت طرحواره های مربوط به اون ارتباط افتادیم.
انتخاب دوست و همسر
این مساله هم می تونه توی انتخاب ها رخ بده مثل انتخاب دوست و همسر. و هم توی ادامه و روند ارتباطهای از قبل انتخاب شده. به عنوان مثال اگه کسی طرحواره رهاشدگی داشته باشه، از فردی که بی ثبات باشه، یه روز باشه تو ارتباط یه روز نباشه، زیاد وقت نگذاره برای طرف مقابل، و در دسترس نباشه به علت مشغولیت زیاد یا هر مساله دیگه ای، اینجا فرد انتخابش بخاطر جذابیت طرحواره ای بوده.
علت جذابیت طرحواره ای
چرا ما سمت کسانی می ریم که بهمون آسیب می زنن؟ چرا با اینکه می دونیم این افراد نیازهای روانی مارو تامین نمی کنن اما باز هم به ارتباط خوب باهاشون امیدواریم؟
یکی از دلایل این موضوع اینه که افرادی برای ما خواستنی هستن که مارو یاد والدین یا افراد مهم کودکی مون می اندازن. این مساله کاملا ناخودآگاهه. از یه نفر که پدرش تو کودکی کتکش زده و اذیتش کرده بپرسیم دوست داری همسری داشته باشی که اینکارو بکنه؟ مسلما می گه: نه، هیچوقت.
اما نکته ای که هست اینه که جذابیت طرحواره ای در سطح هوشیار آدمها رخ نمیده. افراد با آگاهی و از روی عمد اینکارو نمی کنن.
شاید بشه این موضوع رو با یا مثال ساده تر توضیح داد. مثلا ما خوراکی هایی که ابتدای زندگی خوردیم همیشه برامون خوشمزه ترن. یا ممکنه یه بویی توی دوران کودکی برامون خوشایند بوده تو دوران بزرگسالی هم دنبال اون بوی ادکلن یا ماده غذایی هستیم. البته اینا موارد مثبته و خیلی واضحتر و قابل پذیرشتره.
ولی مساله اینه که والدین ما هم برامون صرفا افراد منفی نبودن و ما بهشون حس مثبت داشتیم. در واقع ما نسبت به والدینمون رابطه دوسوگرایانه داریم. از طرفی دوستشون داریم بخاطر همه خوبیهاشون و از طرف دیگه بخاطر اذیتهاشون، ازشون رنجیده و عصبانی هستیم و برخی افراد حتی متنفر هستن.
یکی دیگه از دلایل جذابیت طرحواره ای اینه که ما ترجیح می دیم با افرادی ارتباط داشته باشیم که فرضیه های بدبینانه طرحواره ای مونو اثبات می کنن. برای کسی که مورد بدرفتاری قرار گرفته، و به این نتیجه ذهنی رسیده که همه بد هستن و هیچکس دوستش نداره، دیدن یک فرد با محبت و خوش رفتار براش تازگی داره و باورش سخته و با خودش می گه مگه میشه کسی منو دوست داشته باشه و با من خوب باشه؟ برای همین چه باید کرد؟
برای اینکه روابط شما تحت تاثیر جذابیت ارتباطی ناشی از طرحواره ها قرار نگیره باید خودآگاهی تونو بالا ببرین و به نشانه ها حساس باشین. بنابراین:
- وقتی توی یک رابطه هستین، تصور کنین از بالای تپه در حال تماشای رابطه خودتون و طرف مقابل هستین، چی می بینین؟ چه اتفاقی داره می افته؟ آیا اون فرد نیازهای روانی شمارو داره تامین می کنه یا اینکه مدام محروم می کنه؟ با اینکار شما خودتونو از بیرون گود تماشا می کنین و خودآگاهی تون بیشتر میشه و مشکلات رابطه رو متوجه می شین.
- اگر نشانه های بدرفتاری و محروم کردن رو توی رابطه می بینین، و همچنان پیگیر رابطه هستین، توجیهات خودتونو برای ادامه ارتباط بنویسین و ببینین کدامیک از اونها ناشی از ترسها و نگرانی های شماست.
- عطای روابطی که سمی هستن و برای شما آسیب بیشتری از منفعت دارن، رو به لقاشون ببخشین و از اونها دوری کنین. تا جذابیت طرحواره ای شمارو مشغول یه زندگی سخت و بی کیفیت نکنه.
